[anysurfer.logo]

Alles over Jeugdwerk

Alles over Jeugdwerk brengt zoveel mogelijk basiskennis over het jeugdwerk in Vlaanderen bij elkaar.
Home

Werksoorten en -vormen

Welke werksoorten zijn er binnen het Vlaams jeugddecreet 2023?

Op deze pagina leer je meer over de verschillende werksoorten die het Vlaams jeugddecreet 2023 ondersteunt en subsidieert: 

Naast deze indeling zijn er ook verschillende werkvormen waarop we kort ingaan. 

Leer meer over de regelgeving en subsidiëring van het Vlaamse jeugddecreet 2023.


Vlaamse jeugdverenigingen

Naast de intermediaire organisaties worden de Vlaamse verenigingen in 4 werksoorten opgedeeld. Elke werksoort heeft zijn eigen voorwaarden en modules die ze minimum moeten behalen om erkend te worden en subsidiëring te kunnen ontvangen. De Ambrassade is de organisatie die Vlaams georganiseerde jeugdverenigingen ondersteunt. 

Vlaams Jeugdwerk

Landelijk georganiseerde jeugdverenigingen 

Landelijk georganiseerde jeugdverenigingen houden zich o.a. bezig met de begeleiding van lokale jeugdwerkinitiatieven, het organiseren van een activiteitenaanbod voor de jeugd en de vorming van jeugdwerkers. Om erkend en gesubsidieerd te worden moeten ze minstens actief zijn in 4 provincies van het Nederlandse taalgebied (of 3 provincies van het Nederlandse taalgebied en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad) en minstens 6 modules behalen

 In 2023 zijn er 68 landelijk erkende jeugdwerkverenigingen. 
Op de website van Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je opzoeken welke.

Landelijke georganiseerde jeugdverenigingen

Verenigingen Informatie en participatie 

Verenigingen informatie en participatie moeten om erkend en gesubsidieerd te worden voldoen aan één van deze 3 doelstellingen: 

  • Een kwaliteitsvol informatieaanbod voorzien voor of over de jeugd of over de rechten van het kind. 
  • Begeleiden van participatieprocessen van de jeugd in het beleid van overheden of instellingen met als doel de jeugd te betrekken bij het opstellen, uitvoeren en evalueren van het beleid van overheden of instellingen.
  • Begeleiden en opzetten van mediaproductie door en over de jeugd. 

Daarnaast moeten ze ook minstens 6 modules behalen.

In 2023 waren er 11 erkende verenigingen informatie en participatie
Op de website van Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je opzoeken welke.

Verenigingen Informatie & Participatie

Cultuureducatieve verenigingen 

Cultuureducatieve verenigingen stimuleren de artistieke creativiteit van de jeugd en geven kinderen en jongeren de kans om de taal van de kunsten te leren begrijpen en gebruiken

Om erkend en gesubsidieerd te worden voldoen hebben cultuureducatieve organisaties aan volgende doelstellingen:

  • De artistieke creativiteit van de jeugd stimuleren.
  • De jeugd de taal van de kunsten leren begrijpen en gebruiken. 
  • De vereniging realiseert minstens 6 modules. 

 In 2023 waren er 16 erkende cultuureducatieve jeugdwerkverenigingen.

Op de website van Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je opzoeken welke.

Cultuureducatieve verenigingen

Politieke jongerenbewegingen 

Politieke jongerenbewegingen zijn ledenverenigingen van personen tot en met dertig jaar, die jongeren stimuleert om actief burgerschap op te nemen en jongeren sensibiliseert en vormt met het oog op hun participatie in de politieke besluitvorming, in de werking van een welbepaalde politieke partij en in het maatschappelijk debat. In de praktijk gaat het hier om politieke jongerenbewegingen van een Vlaamse politieke moederpartij

Sinds 2017 zijn er 7 politieke jongerenbewegingen erkend. Deze worden niet structureel gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, maar worden wel erkend als jeugdwerk en doen zo dus ook beroep op ondersteuning en dienstverlening voor jeugdwerkverenigingen.

Politieke jongerenbewegingen

Hieronder kan je de evolutie van het aantal gesubsidieerde werksoorten (op Vlaams niveau) doorheen de tijd zien.


Intermediaire organisaties

Voor de uitvoering van bepaalde specifieke taken worden er in het Vlaams Jeugddecreet 2023 4 verenigingen en de Vlaamse Jeugdraad aangeduid. 

  • Ze voorzien ondersteuning voor Vlaamse jeugdverenigingen, lokale jeugddiensten of besturen, vertegenwoordigen de jeugdwerksector. 
  • Ze behartigen de belangen en rechten van kinderen, jongeren hun organisaties. 
  • Ze bereiden het beleid mee voor, voeren uit of doen er onderzoek naar. 

Ze vormen hiermee een belangrijke schakel tussen kinderen- en jongeren, hun organisaties (de jeugdwerksector) en de overheid en andere beleidsmakers. 

De 5 huidige intermediaire organisaties zijn: De Ambrassade & Vlaamse Jeugdraad, JINT , BataljongKEKI* en de Kinderrechtencoalitie

*deze twee laatste zullen fusioneren in de nabije toekomst samen met tZitemzo

Op de website van het Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je meer lezen over deze 'actoren in het veld'.

Bovenbouw (bijzondere opdracht)

Er zijn ook nog 3 andere organisaties met een bijzondere opdracht, maar deze worden geregeld door een ander decreet van 6 juli 2012 houdende subsidiëring van hostels, jeugdverblijfcentra, ondersteuningsstructuren en de vzw ADJ

Het gaat hier over de Algemene Dienst voor Jeugdtoerisme (ADJ), Centrum voor Jeugdtoerisme (CJT) en de Vlaamse Jeugdherbergen (VJH). 

 Op de website van het Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je meer lezen over deze 'actoren in het veld'.

Nog een buitenbeentje is de Uitleendienst Kampeermateriaal (ULDK) die zelf wordt beheerd door de Vlaamse Overheid.

Jeugdcentra, verblijven, toerisme, uitleendienst kampeermateriaal

Bovenlokaal jeugdwerk 

Naast Vlaamse jeugdverenigingen die een werking hebben verspreid over meerdere provincies, zijn er ook bovenlokale jeugdverenigingen, die niet perse verspreid zijn over meerdere provincies, maar wel over verschillende gemeentes/steden ofwel lokale bevoegdheden. Onder ‘bovenlokale jeugdverenigingen’ verstaan we volgende werksoorten: 

Bovenlokale open jeugdwerkingen

Open jeugdwerk is jeugdwerk dat wordt vormgegeven door en voor jongeren van 14 tot 30 jaar, waarbij de activiteiten plaatsvinden op publiek toegankelijke plaatsen (inclusief afgesloten of overdekte locaties). 

Voor de periode 2024-2027 worden er 57 open jeugdwerkingen gesubsidieerd via het jeugddecreet 2023

 Op de website van Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je opzoeken welke.   

Formaat is de organisatie die bovenlokale open jeugdwerkingen ondersteunt. 

Bovenlokaal geprofessionaliseerde jeugdvereniging voor kinderen & jongeren in maatschappelijk kwetsbare situatie 

Een bovenlokaal geprofessionaliseerde jeugdvereniging voor kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie organiseren activiteiten en/of vorming voor kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties* waarbij ze zowel een brugfunctie als signaalfunctie hebben. Zo werken ze samen met verschillende partners/instellingen die de kinderen en jongeren kunnen helpen deel te nemen aan de samenleving, alsook sensibiliseren ze over mechanismen die afbreuk doen aan de rechten en gelijke kansen van kinderen en jongeren. ‘Geprofessionaliseerd’ betekent dat ze minstens 3 voltijdse equivalenten in dienst hebben. 

Voor de periode 2021-2026 werden er 7 bovenlokale geprofessionaliseerde jeugdverenigingen voor kinderen en jongeren in een kwetsbare situatie erkend en gesubsidieerd. 

 Op de website van Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je opzoeken welke.

Uit De Marge is de organisatie die geprofessionaliseerde jeugdverenigingen voor kinderen & jongeren in maatschappelijk kwetsbare situatie ondersteunt. 

*Het Jeugddecreet 2023 definieert kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare positie als volgt: de kinderen en de jongeren die door hun afkomst, hun thuissituatie of hun statuut een groter risico op achterstelling of uitsluiting lopen.

Bovenlokaal geprofessionaliseerde jeugdvereniging voor kinderen & jongeren met een handicap 

Een bovenlokaal geprofessionaliseerde jeugdvereniging voor kinderen en jongeren met een handicap organiseren activiteiten en/of vorming voor en over kinderen en jongeren met een handicap** op een bovenlokaal niveau. Daarnaast werken ze ook samen met verschillende partners. ‘Geprofessionaliseerd’ betekent dat ze minstens 2 voltijdse equivalenten in dienst hebben. 

Voor de periode 2021-2026 werden er 14 bovenlokale geprofessionaliseerde jeugdverenigingen voor kinderen en jongeren met een handicap erkend en gesubsidieerd. 

 Op de website van Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je opzoeken welke.

Troef is de organisatie die geprofessionaliseerde jeugdverenigingen voor kinderen & jongeren met een handicap  ondersteunt. 

**Het jeugddecreet 2023 definieert kinderen en jongeren met een handicap als volgt: kinderen en de jongeren die worden geconfronteerd met een langdurig en belangrijk participatieprobleem dat te wijten is aan het samenspel tussen functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard, beperkingen bij de uitvoering van activiteiten en persoonlijke en externe factoren.

Bovenlokaal vrijwilligersorganisaties voor kinderen & jongeren met een handicap 

Een bovenlokaal vrijwilligersorganisatie met kinderen en jongeren voor een handicap organiseren activiteiten en/of vorming voor en over kinderen en jongeren met een handicap op een bovenlokaal niveau. De organisatie heeft geen beroepskrachten en steunt 100% op vrijwilligers! 

In 2023 werden er 17 bovenlokale vrijwilligersorganisaties voor kinderen en jongeren met een handicap gesubsidieerd via een projectsubsidie. 

Op de website van Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je opzoeken welke.

Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden

Een intergemeentelijke samenwerkingsverband heeft als doel samenwerking en netwerking tussen lokale besturen te versterken over jeugdwerk en het jeugdbeleid binnen hun werkingsgebied. 

De Vlaamse Regering kan om de zes jaar een werkingssubsidie toekennen aan intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Sinds 2021 zijn er 5 intergemeentelijke samenwerkingen erkend. Op de website van Departement Cultuur, Jeugd en Media, kan je opzoeken welke. 


Verschillende werkvormen 

Uiteraard gaat het hierboven enkel over de Vlaamse werksoorten zoals beschreven in een decreet. Er zijn ook vele andere opdelingen te maken, maar deze worden nergens als zodanig (formeel) vastgelegd of bepaald. Om een onderscheid te maken benoemen we hier enkele werkvormen zoals we die in de praktijk tegenkomen.

  • Jeugdhuizen en –clubs, waarvan de meeste lid zijn van FORMAAT. 
  • Speelpleinwerkingen, waarvan de meeste lid zijn van de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk 
  • Vakantie- en kamporganisaties voor kinderen en jongeren zoals Kazou, Joetz, Krunsj, Free-Time, Koning Kevin, Activak, … . De meeste van deze organisaties zijn verenigd in kampnet.be
  • Jeugdateliers en jeugdmuziekateliers. 
  • Jeugdverenigingen voor amateurkunsten
  • Jeugdbewegingen zoals Chirojeugd Vlaanderen, Scouts en Gidsen Vlaanderen, KLJ, KSA, JNM, Jeugd Rode Kruis, …. Deze jeugdbewegingen in Vlaanderen organiseren ook jaarlijkse een dag van de jeugdbeweging. 
  • Jongerenbewegingen en verenigingen, zoals bijvoorbeeld KAJ. 
  • Studentenverenigingen en –clubs. 
  • Jeugddiensten en jeugdcentrums. 
  • Politieke jongerenbewegingen zoals Jong CD&V, Jong Groen, Jong Socialisten, Jong VLD, Jong N-VA, … 
  • Gespecialiseerde jeugdverenigingen met een specifieke doelgroep, werkveld, thema of ideologie. Bijvoorbeeld actief op het terrein van milieueducatie, kunstzinnige vorming, wetenschappen, een bepaalde hobby of specifiek interesseveld van kinderen en jongeren, …
  • ...

Andere indelingen

Soms worden jeugdwerkverenigingen ook ingedeeld naar hun doelgroep. Bijvoorbeeld: kansarme jongeren, maatschappelijk kwetsbare jongeren, LGBTQ+ jongeren, jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, kinderen en jongeren met een handicap, enz. Hier wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen 'algemeen jeugdwerk' of het 'specifieke jeugdwerk' dat zich aldus richt tot een specifieke doelgroep.

In heel wat gevallen zijn jeugdverenigingen ook ideologisch geprofileerd (levensbeschouwelijk, politiek, religieus). Deze ideologische link stamt vaak uit een verleden. Bij sommige jeugdwerkverenigingen is deze nog zeer zichtbaar aanwezig en vormen ze een belangrijk leidmotief voor de werking. Bij andere verenigingen is de afstand tot de ideologie erg groot geworden en heeft het nog meer weinig invloed om de manier van werken.

Binnen verschillende werkvormen kan er ook een onderscheid gemaakt worden in de leeftijd: bijvoorbeeld kleuterateliers, tienerwerkingen, enz. Maar deze opdeling verschilt erg sterk per werksoort en kan niet in algemene termen gesteld worden.